“Bir organ veya dokudaki hücrelerin kontrolsüz olarak bölünüp çoğalmasına bağlı olarak yakın dokulara yayılmasıyla veya uzak dokulara sıçramasıyla beliren hastalık, amansız hastalık.” Kanserin sözlükteki anlamı bu. Kimilerimiz için kanser sadece sözlükteki anlamından ibaret olsa da, kimilerimizin hayatında sadece bir kelimeden çok daha fazla yer kaplar. Hastalıktan dolayı yakınlarını kaybetmiş olanlar için üzüntü, hastalığa sahip olanlar için zor tedavi seansları, mücadele ve hastalığı atlatmış olanlar içinse zafer demek olabilir.
İnsanların ortalama ömrü uzadıkça hastalığa yakalanma ihtimali artıyor. 2020 yılında 19,3 milyon yeni vaka ve 10 milyon ölüm bildirilmiştir. Dünyada her 5 kişiden biri yaşamları boyunca kansere yakalanır ve 8 erkekten 1’i ve 11 kadından 1’i kanser nedeniyle yaşamını kaybeder. 2020 yılında Türkiye nüfusu 84.339.067 iken, yıllık yeni kanser vaka sayısı 233.834 ve kansere bağlı yaşam kaybı sayısı 126.335 olarak bildirildi.* Yaklaşık 1 yıl önce başlayan yeni tip korona virüs salgını nedeniyle şu ana kadar 2,55 milyonun hayatını kaybettiğini düşündüğümüzde kanserin ne kadar yaygın bir hastalık olduğunu değerlendirebiliriz.
Siddhartha Mukherjee, “Tüm Hastalıkların Şahı” kitabı bir kanser biyografisi. Hastalığın MÖ 27. Yüzyılda Mısırlı hekim İmhotep tarafından ilk teşhis edildiği fakat daha adının konulmadığı zamandan başlayarak günümüze kadar hastalığın teşhisi, tedavisi ile ilgili gelişmeleri kronolojik olarak sıralıyor. Kitabı okurken bir bilim kitabından çok sanki bir edebiyat kitabı okuyor gibi hissediyorsunuz. Siddhartha Mukherjee kanser ile yapılan mücadeleyi akıcı bir hikaye halinde okuyucularına aktarmayı başarmış. “ Tüm Hastalıkların Şahı” kanser ile savaşan insanların cesur mücadelesini, tarih boyunca bu hastalığa çare bulmaya çalışan bilim insanlarının yolculuğunu anlatırken, okuyucuda da hastalıkla bugün mücadelemizde geçmişe göre daha iyi yerde olmamızı sağlayan bu insanlara minnet duygusunu uyandırıyor. Çünkü kanseri yenebileceğine inanan bilim insanları ve daha önce denenmemiş tedavileri denemek için gönüllü olan cesarete sahip hastalar olmasa belki şu an olduğumuz yere ulaşamazdık. Kanser teşhisi konulan bir hastanın şu sözleri bu mücadelenin ne kadar zor olduğunu anlatıyor; “ Bütün bunları atlatma şansım üzerinde tekrar tekrar düşündüm. Yüzde otuz. Bu sayı gece boyunca aklıma düştü. Şansım üçte bir bile değildi. Geceyi gözüm açık geçirip tavana bakıyor ve düşünüyordum: Yüzde otuz tam olarak ne demek? Zamanın yüzde otuzu boyunca neler olup biter? Ben de otuz yaşındayım; doksanın yüzde otuzu kadar. Biri bana bir oyunda kazanma şansımın yüzde otuz olduğunu söylese, bu oyunu oynar mıydım?”
Kitabı okurken ayrıca bilimsel düşünme biçimi ve bir bilim dalının nasıl geliştiği ile ilgili fikirler ediniyorsunuz. Bazen bilim insanları kendilerinden öncekileri takip ederken, bazıları farklı yolları deneyerek bu hastalığı tedavi etmeye çalışmışlar. Kansere çare ararken teşhis ve tedavi amaçlı diğer bilim dalları da günden güne gelişmiş. Şu an hala kanseri tedavi ettiğimizi söyleyemiyoruz fakat erken teşhis ve ilaç tedavi yöntemleri ile başladığımıza göre çok iyi bir yerdeyiz. İlk başlarda siyah bir safradan kaynaklandığı tahmin edilen hastalık ile şu an genlerdeki mutasyonlardan kaynaklandığını biliyoruz. Hatta bazı kanser türlerine hangi genlerin sebep olduğunu biliyoruz. Bu açıdan bakıldığında kitap yıllar sonra tekrar güncellenip, kanser ile mücadeledeki son gelişmeler eklenebilir.
Siddharta Mukherjee tüm kitaplarını okuduğum yazarlar arasında. “Tüm Hastalıkların Şahı” kitabını da diğer kitapları gibi beğenerek okudum. 2011 Pulitzer Ödülüne layık görülen kitap, kanser ile ilgili bütün detaylar okuyucuya anlaşılması zor terimler kullanılmadan, sade ve akıcı bir dil ile sunulmuş. Mukherjee, bu kitabında da okuyucusunu hayal kırıklığına uğratmıyor.
KAYNAKLAR
*https://www.drozdogan.com/turkiye-kanser-istatistikleri-2020/#:~:text=2020’de%2019%2C3%20milyon,%C3%B6l%C3%BCm%20say%C4%B1s%C4%B1%208.2%20milyon%20idi.
Yazarın Diğer Kitapları:
Gen Hayli Kişisel Bir Hikaye – Domingo Yayınevi
Tıp Yasaları – Ted Original
Tıp Yasaları kitabı inceleme yazısı için ; https://kelimelerinzihni.wordpress.com/2020/06/14/tip-yasalari/
Daha fazlası için instagram; @kelimelerinzihni
Kelimelerin Zihni 